Claudia Zanin
Den Bosch

Vorig jaar zou Sjef Ipskamp (66), dirigent van de Koninklijke Harmonie, afzwaaien. Na 42 jaar was het tijd om het stokje door te geven. Maar ja, corona hè… Met de stille trom vertrekken was echter geen optie. Dan maar een afscheid bij de eerstvolgende gelegenheid: het Grand Gala du Kwek. Ipskamp was immers, samen met Roger Schouten en Joep Peeters, in 2007 een van de oprichters. Hopelijk gaat het door; een mooi moment om het doek te laten vallen. ,,En anders word ik Heintje Davids de tweede, ha ha ha.”

De Koninklijke Harmonie uit de tijd? Nee hoor! Ze spelen altijd bij de intocht van Prins Amadeiro, en bij de intocht van Sinterklaas. Bij tal van andere grote evenementen staat Ipskamp ook met zijn neus vooraan. Afgelopen november nog in de Bra- banthallen met de muzikale ondersteuning van de documentaire Het verdriet van carnaval.

De man die al 43 jaar ‘De Koninklijke’ aanstuurt en voorziet van arrangementen, is tevens de man die meermaals het koninklijk bezoek aan Den Bosch muzikaal onthaalt. Hij blijkt een belangrijke muzikale vinger in de Bossche pap te hebben.

Als de muzikale opening van het Jeroen Bosch Jaar (2016) ter sprake komt, valt de naam Ali B. Over de inmiddels in opspraak geraakte zanger verzucht hij: ,,Die Ali presteerde het doodleuk om ’s ochtends bij de generale repetitie een ingekorte versie te zingen. Dat betekende dus dat ik het arrangement als de wiedeweerga moest aanpassen.” Ipskamp slaat zijn ogen ten hemel.

De door de straat marcherende, strak in het gelid lopende, musicerende rode uniformen, de glimmende zwarte schoenen en kolbak op het hoofd: je kunt er niet omheen. De serenades bij winkelopeningen en huwelijksjubilea: das war einmal. Net als Te gast bij De Koninklijke: de concerten tussen 1982 tot 2003 in het Theater aan de Parade. ,,Wist je trouwens dat ik de dirigent ben die het vaakst in het Theater aan de Parade heeft gestaan?”

Zijn eigen koninklijke onderscheiding in 2017 zag ie niet aankomen. De harmonie moest gewoon acte de présence geven. Gefopt! Van de toen gemaakte foto baalt ie nóg: ,,Als je de uniformpet afzet, zit je haar, tja… niet zo, zullen we maar zeggen.”Voor de opmaat van zijn muzikale carrière moeten we terug in de tijd. ,,Ik begon op de HBS maar zakte af naar de Havo en bleef ook nog zitten. Alleen muziekles en geschiedenis vond ik leuk. De rest, daar had ik niks mee. Ze vonden het beter dat ik school verliet. En ik was het daarmee eens.” Een dikke grijns.

De in Ridderkerk geboren Ipskamp volgt muziektheorieles op de Rotterdamse muziekschool. ,,Vanaf mijn 14de kwam daar de saxofoon bij. En combo-les: samenspelen, improviseren…” Hij speelt in een paar Rotterdamse popgroepjes en solliciteert in 1974, in verband met z’n diensttijd, als saxofonist bij de Koninklijke Luchtmachtkapel. Hij wordt kvv’er (kort-verband-vrijwilliger, red.) en daarna beroeps. En blijft net zo lang hangen tot de dienstplicht wordt afgeschaft. ,,De sfeer veranderde; het werd fanatieker: een heus beroepsleger.” Hij zwaait af in 1996. De laatste noot uit zijn saxofoon is van zo’n 25 jaar geleden.

Als 24-jarige wordt ie in 1979 aangenomen als dirigent bij ‘De Koninklijke’. Daar neemt het arrangeren een vlucht: hij maakt de muziek passend voor de bezetting die het stuk gaat spelen zodat de melodielijn overeind blijft. Ipskamp arrangeert een paar nummers voor de Kleinkeinder; hij houdt wel van een niet-traditionele aanpak. ,,De liedjes op het Kwèkfestijn worden gearrangeerd volgens de Bossche Algemene Muziekleer”, grapt ie. ,,Het is geen kwaaie wil, maar niet iedereen heeft de kennis. Dan denk ik ‘hier zou ik een ander akkoord plaatsen’. Vergelijk het met schilderen, daarbij breng je ook versieringen en diepte aan.”

Ipskamp arrangeert bovendien nummers voor tal van bekende namen als Karin Bloemen, Johnny Logan en Willeke Alberti.

,,Mijn mooiste concerten? Poeh, da’s lastig kiezen. Een concert in Rotterdam met de Manhattan Big Band met artiesten als Joke Bruijs, Gerard Cox, Franklin Brown. En dan hier, in Den Bosch, de hommage aan Wim Kersten, ter gelegenheid van twintig jaar Theater aan de Parade. En wat ook geweldig was: de West Side Story met de Luchtmachtkapel.” Zijn ogen schitteren als ie eraan terugdenkt.

Ipskamp is naar eigen zeggen ‘pensionado’, maar blijft nog wel dirigent in Uden. En blijft arrangeren. Daarnaast is hij lijstduwer voor de PvdA. ,,Als het aan mij ligt, komt er weer fatsoenlijk muziekonderwijs. En gaat de muziekschool weer muziekdocenten aannemen die een fatsoenlijk salaris krijgen. Nu zijn het zzp’ers die een ruimte moeten huren; muziekles is daardoor zo kostbaar. En je mist de kruisbestuiving. Kees van Kooten zei ooit: ‘Vroeger was alles beter. En dat was ook zo’, ha ha ha.”

Met aanwas voor ‘De Koninklijke’ zit het wel snor. Op volle oorlogssterkte zijn ze met z’n zestigen; gelijk verdeeld over mannen en vrouwen. Waar lidmaatschap vroeger een familietraditie was en je als meisje stopte als je ging trouwen, gaat dat tegenwoordig anders. Ipskamp: ,,Er komen nu ook veel niet-Bosschenaren bij die nieuwe mensen willen leren kennen. Van jong tot oud, van laag tot hoog opgeleid.”

Eerdaags begint zijn opvolger bij ‘De Koninklijke’: ,,Na 43 jaar worden ze niet veel beter meer met mij als dirigent, ha ha. Ik wil zeker nog wel eens komen op de repetities om te luisteren en te kletsen.” Muzikaal Den Bosch zal nog van hem horen; er is nog geen slotakkoord.